Khi văn hoá giao thoa trên thế giới phẳng, việc đón Giáng Sinh và Festive Season – Mùa lễ hội từ lâu đã trở nên phổ biến, ngay cả với những người ngoại đạo. Hình ảnh ông già Noel – Santa Claus với cỗ xe tuần lộc, cây thông Noel được treo nhiều đồ trang trí lấp lánh, những hộp qua hay những món ăn chỉ có trong thời gian lễ hội đã trở nên quen thuộc với nhiều người.
Gần đây, khi đến mùa Giáng Sinh, việc làm Gingerbread House khá được ưa chuộng và trên mạng xã hội có không ít những hình ảnh những ngôi nhà được làm từ “bánh quy gừng” đặt bên cạnh cây thông Noel được chia sẻ.
Gingerbread – dịch nghĩa ra là bánh mỳ gừng, nhưng thực chất gingerbread là bánh dạng biscuit hay cookies nhiều hơn. Theo tiếng Anh thời trung cổ, gingerbread có nghĩa là “được bảo quản bởi gừng”. Gừng là cây gia vị có nguồn gốc từ Trung Quốc, được coi là thảo dược để chữa trị các bệnh có tính hàn. Nhờ giao thương trên con đường tơ lụa, gừng mới được xuất khẩu sang các nước Châu Âu. Khi đó, để bảo quản thực phẩm, ngoài việc chôn dưới đất, nước (hồ, sông, suối, thậm chí biển) hay sử dụng băng tuyết. người ta còn sử dụng đường, mật ong, muối, ớt để ướp và giữ cho thực phẩm để được thời gian dài với nhiệt độ môi trường. Sau này, từ thế kỷ 15 “gingerbread” có nghĩa chỉ chung các loại bánh nướng có sử dụng gừng, trộn với mật ong và một số mật đường.
Theo bài viết của “Rhonda Massingham Harts – Making Gingerbread House”, những công thức đầu tiên làm gingerbread có từ năm 2400 trước Công nguyên theo một số tài liệu ghi chép ở Hy Lạp. Thời Trung Cổ tại châu Âu, gingerbread được bán tại các Fair – hội chợ. Và Nữ hoàng Elizabeth I là người có ý tưởng nặn các gingerbread thành nhiều hình khối như: chim, vương miện, lâu đài, lính canh…để làm món quà bà tặng cho thần dân mỗi khi đi thăm thú, hay tặng cho những đoàn khách diện kiến bà. Thời gian đó, chỉ các thợ nướng bánh chuyên nghiệp mới được phép làm gingerbread, giống như một dạng phải sở hữu chứng chỉ hành nghề vậy. Nguyên tắc này sau dần được bỏ, khi đến mùa Giáng Sinh, người dân thường cũng có thể được làm gingerbread và cuối cùng ai cũng có thể nướng gingerbread quanh năm.
Mãi đến thế kỷ 16, gingerbread house – ngôi nhà được làm từ bánh gingerbread – được biết đến đầu tiên tại Đức. Nếu ai đã từng đọc truyện cổ Grimm – Brothers Grimm Stories, đã từng đọc câu chuyện về anh em Hansel & Gretel, do bố mẹ nghèo không thể nuôi được đành phải đưa vào rừng sâu và bỏ 2 anh em lại. Và 2 anh em gặp một ngôi nhà bằng bánh gingerbread, mái bằng cholocate, cửa sổ bằng đường do một mụ phù thuỷ xây dựng. Anh em Hansel & Gretel đã bóc mái, cánh cửa của ngôi nhà đó và ăn vì quá đói. Không biết do chính câu chuyện này khi anh em nhà Grimm viết, gingerbread house mới trở nên phổ biến như thế. Và giờ đây trở thành một phần không thể thiếu của mỗi mùa Giáng Sinh.
Hay ai đã từng xem loạt phim hoạt hình về chàng Org Shrek, nơi có rất nhiều nhân vật cổ tích, trong đó có Gingerbread Man – một hình người được nặn từ bánh gingerbread, với các nút áo được làm từ kẹo gum drop. Gingerbread man trong câu chuyện, sau khi được tạo ra, bỗng nhiên có thể cử động, biết nói và cố gắng chạy thoát đôi vợ chồng già muốn ăn cái bánh kì lạ đó cho bằng được. Sau này Gingerbread man có một cuộc phiêu lưu thú vị trong rừng sâu.
Gingerbread house hiện nay vẫn được làm cơ bản bởi gingerbread, nhưng có muôn vàn cách trang trí đẹp mắt, dùng mật đường trắng thể hiện tuyết, phủ thêm lớp kem màu sắc, thêm chocolate, các loại kẹo. Thậm chí có nhiều cuộc thi làm gingerbread house. Kỷ lục thế giới hiện tại thuộc về Traditions Clubs tại Texas, Mỹ với thể tích 1,110.1 m3.
Nếu lỡ mùa Giáng Sinh này, mùa Giáng Sinh năm sau hãy thử làm cho mình 1 Gingerbread house nhé.
Merry Christmas & Happy Festive Season.
Pieces of Food & Culture 