Từ bao giờ Trung Thu được coi là “Tết Thiếu Nhi”? Quả thật, cũng gần 40 mùa Trung Thu rồi, tôi cũng luôn có ấn tượng Trung Thu là dành cho trẻ con. Trung Thu là rực rỡ sắc màu đèn lồng, là dạo các phố bán đồ chơi mà bây giờ đồ Trung Quốc thì nhiều, mà đồ truyền thống ngày càng ít đi, là mâm ngũ quả, là bánh nướng bánh dẻo cùng câu chuyện hàng năm về việc xếp hàng cả tiếng đồng hồ chỉ để mua 1 cặp bánh Bảo Phương, hay các loại bánh nướng lava trứng muối Hong Kong, bánh từ các khách sạn nổi tiếng.

Theo một số thông điệp truyền thông của các Nhãn hàng, Trung Thu còn là Tết Đoàn Viên khi gia đình sum họp, hình ảnh trăng tròn tượng trưng cho sự quây quần.

Tìm hiểu về xuất xứ của Trung Thu thì cũng chưa có thông tin nào rõ ràng Tết Trung Thu Việt Nam có ảnh hưởng từ Tết Trung Thu của Trung Quốc hay không. Một truyền thuyết được xây dựng từ thời vua Đường Minh Hoàng, câu chuyện về Hằng Nga và Hậu Nghệ. Một truyền thuyết là sự tích chú Cuội lên cung trăng. Mà hình ảnh Trung Thu đã có trên cả mặt trống đồng Ngọc Lũ, nghĩa là Trung Thu đã có từ rất xa xưa.

Các ngày hội, Lễ Tết ở Việt Nam nói riêng đều xuất phát từ các văn hoá tín ngưỡng, hình thành đa phần từ nền văn minh lúa nước. Để giải thích cho hiện tượng, để ăn mừng cho một sự kiện nào đó, con người tưởng tượng ra rất nhiều câu chuyện về các thánh, các chúa trong đạo Mẫu. Có lẽ, Trung Thu chắc không ngoại lệ.

Trung Thu rơi vào ngày Rằm tháng 8 âm lịch. Mà tục lệ mồng 1, ngày Rằm người Việt cũng đều thắp hương làm lễ. Nhiều tài liệu có ghi chép, Rằm tháng 8 là khoảng thời gian Mặt Trăng gần Trái Đất nhất, nên đây là thời điểm Trăng có kích thước lớn và sáng nhất trong năm. Rằm Tháng 8, giữa mùa Thu (Trung Thu) là giai đoạn nông nhàn, sau vụ Hè Thu, là 1 trong 2 vụ lúa chính của văn minh lúa nước. Làm Lễ Trung Thu cũng để tạ ơn gia tiên, tạ ơn trời đất cho một mùa bội thu.

Cũng có những tài liệu nói rằng sau này khi văn hoá nghệ thuật phát triển, con người còn sinh tình trước vẻ đẹp của Trăng tròn, sáng nhất trong năm, nên người làm những Lễ Trông Trăng (Thưởng Nguyệt).
Không chỉ Việt Nam, Trung Quốc mà các nước có ảnh hưởng của Trung Quốc cũng mừng Lễ Trung Thu như Hong Kong, Đài Loan, Singapore, hay Cam Pu Chia.

Đối với Hàn Quốc, Trung Thu hay Tết Chuseok là 3 ngày Lễ lớn và quan trọng trong năm. Người Hàn dịp Chuseok cũng tạ ơn vì kết thúc 1 mùa bội thu,là dịp họ về thăm quê, họ hàng, và tưởng nhớ gia tiên. Mâm cơm của Tết Chuseok gồm nhiều loại thức ăn tượng trưng cho các mong cầu trong đời sống hàng ngày được bày biện rất trang trọng và bắt mắt.

Với người Nhật, Trung Thu hay là Lễ Tsukimi – Thưởng Nguyệt. Đêm trăng tròn người Nhật sẽ ngắm trăng, thưởng thức vẻ đẹp của Trăng, gần tương tự với Lễ Hội Sakura – ngắm hoa Anh Đào vào mỗi mùa xuân. Với người Nhật, Trung Thu sẽ không thể thiếu suzuki (cỏ bông lau), và dango (loại bánh gạo truyền thống) được xếp thành từng đụn nhỏ kèm rượu Sake khi Thưởng Nguyệt.